2023 Q4: Wagner

Programma

Wagner – Ringsymfonie, een instrumentale reductie van Der Ring des Nibelungen in 75 minuten; arrangement Etienne Verhagen

dirigent: Samuel Tamarit Otero
datum: 12 november 2023, 15.00 uur
locatie: Xaveriuskerk, Het Zand 29, Amersfoort

Voorwoord

We hebben ervoor gekozen om voor dit concert de programmatoelichting online te doen. Het stuk dat u gaat horen op 12 november kunt u natuurlijk beluisteren zonder informatie vooraf. Maar het leek ons leuk om dit bijzondere muziekstuk aan de hand van geluidsfragmenten en de synopsis aan u toe te lichten. Als u daar van tevoren de tijd voor neemt kunt u het verhaal van de opera tijdens de Ringsymfonie volgen.

Flehite Sinfoniëtta speelt Wagners Ring des Nibelungen in 80 minuten. Deze operacyclus die bestaat uit vier opera’s is door orkestlid Etienne Verhagen bewerkt voor de bezetting van Flehite. Dat levert voor het publiek de unieke kans op om alle belangrijke thema’s uit de opera’s te beluisteren en voor de musici de even unieke kans op deze wijze met de rijke klankwereld van Wagners Ring in aanraking te komen. Want De Ring wordt vanwege de enorme orkestbezetting, vele solisten en complexiteit vrijwel uitsluitend door professionele musici uitgevoerd.

Arrangeur en violist Etienne Verhagen heeft tien jaren gewerkt aan de Ringsymfonie. Belangrijke aanleiding voor het oppakken van deze klus is een combinatie van zijn levenslange fascinatie voor dit stuk en de opmerking van een orkestlid: “als de bezetting van een werk te groot is voor Flehite, dan moeten we het arrangement zelf maar maken”. Dat is dus gebeurd. Hij heeft de 15 uren muziek die de totale Ring oplevert teruggebracht naar 80 minuten. Het stuk is in de originele bezetting geschreven voor meer dan 100 musici en wordt nu uitgevoerd door bijna 50. Het aantal houtblazers is bijvoorbeeld gehalveerd van 16 naar 8; het aantal strijkers hetzelfde (van 64 naar 32) en het aantal harpen is teruggebracht van zes naar nul. En de Ringsymfonie -de naam zegt het al- is instrumentaal. Het waagstuk is natuurlijk of de Ringsymfonie een rijke klankkleur oplevert die het origineel kan evenaren. Of dat het geval is zult u horen op 12 november. Etienne heeft het stuk de ondertitel meegegeven: “niet voor puristen of connaisseurs, wel voor leken en liefhebbers”.

Over de filosofische, culturele, politieke en muzikale aspecten van Wagners Ring zijn boeken vol geschreven. Wagner schreef zowel de tekst als muziek voor De Ring en hij stelt grote vragen aan de orde in de cyclus. Is de mens vrij of onvrij? Is hij schuldig of onschuldig? De essentie is wellicht het beste samen te vatten in dat het verhaal gaat over het dilemma te kiezen voor macht of liefde.

Een van de muzikale aspecten van de Ring die van belang is en die u ook in de Ringsymfonie kunt herkennen is het gebruik van leidmotieven. Een leidmotief is een muzikaal thema dat in de opera steeds terugkeert als een bepaald persoon, gedachte, emotie of voorwerp verschijnt. Het verhaal van de Ring is ondanks de enorme omvang zo goed te volgen omdat Wagner in de Ring veelvuldig en op geweldige wijze gebruik van deze leidmotieven heeft gemaakt. Deze worden hieronder samen met een samenvatting van het verhaal uitgelegd, zodat u deze op 12 november hopelijk kunt herkennen tijdens onze uitvoering van de Ringsymfonie.

We wensen u veel luisterplezier!

Pieter Hoekstra
voorzitter

Deel 1 – DAS RHEINGOLD

We beginnen op de bodem van de Rijn waar alles in diepe rust is. Langzaam ontwaakt de natuur. We horen de hoorns beurtelings dezelfde gebroken drieklank spelen. In onze kamerorkestversie doen de houtblazers ook mee.

Het golvende water in de Rijn wordt verklankt door de celli, gevolgd door de andere strijkers. Het water gaat steeds harder stromen.

Op het hoogtepunt duiken drie waternimfen op, de Rijndochters. Ze dartelen speels rond in het water en zingen vrolijke natuurkreten. Dan verschijnt de dwerg Alberich; hij is de Nibelung uit de titel van het werk. Alberich wil graag met de meisjes spelen (en meer) en maakt daar geen geheim van. Zij vinden hem echter onaantrekkelijk en lachwekkend.

Op een gegeven moment breekt er een zonnestraaltje het water in en valt op een klomp goud die daar tot dan toe onopgemerkt heeft gelegen. Zachtjes begint dit Rijngoud te glimmen.

Naarmate de zon intensiever gaat schijnen gaat het goud steeds feller blinken. De Rijndochters bejubelen het rijngoud. Ze vertellen Alberich dat degene die de liefde afzweert een ring van dit goud kan maken die hem wereldmacht geeft. De Rijndochters denken dat deze hitsige dwerg dat nooit zou kunnen.

Maar ze hebben het mis. Alberich, die beseft dat hij toch geen schijn van kans maakt bij deze meisjes, grijpt het goud en rent er vandoor.
Van het goud maakt hij een ring die hem inderdaad macht geeft over zijn mede-Nibelungen, die hij als slaaf aan het werk zet in de mijnen, om zo een schat voor hem aan te leggen.

Ergens anders op de aarde wordt oppergod Wotan wakker uit een lange diepe slaap. Eerder had hij twee reuzen de opdracht gegeven om een luchtkasteel voor hem te bouwen, het Walhalla. Nu ziet hij voor het eerst het eindresultaat en beschouwt dit bouwwerk als symbool van zijn macht. Maar wat heeft Wotan eigenlijk betaald voor de bouw van het Walhalla? Nog niks. Maar hij heeft de reuzen Freia beloofd, de godin van liefde & eeuwige jeugd en tevens de zus van zijn vrouw Fricka.
De reuzen komen nu hun loon opeisen. Logischerwijze stribbelt Freia wat tegen en ook Wotan ziet nu wel in dat dit niet zo’n slimme belofte was.
Dan verschijnt Loge ten tonele, vuurgod en sluwe raadgever van Wotan. Loge heeft van de Rijndochters gehoord dat hun goud gestolen is en dat Alberich, met dank aan de ring, nu een enorme schat heeft laten aanleggen. Misschien dat de reuzen deze schat wel zouden willen accepteren als loon?
Ja, dat willen de reuzen wel. De reuzen nemen Freia mee als onderpand totdat zij haar kunnen inwisselen tegen de schat. Wotan en Loge dalen af naar Nibelheim, het rijk van de dwergen. Daar horen zij de macht van de Ring aan het werk.
Naast de motieven van het goud (in het koper) en de ring (in de strijkers) horen we ook de hamers en houwelen van de Nibelungen.

Door een list weten Wotan en Loge Alberich de ring afhandig te maken, maar niet voordat deze eerst zijn mede-dwergen de opdracht heeft moeten geven om de schat naar het aardoppervlak te brengen.

Eenmaal terug boven op aarde horen we in de verte de reuzen terugkomen met Freia.

Dan volgen de gebeurtenissen elkaar snel op. De reuzen stapelen de schat op net zolang totdat ze Freia niet meer kunnen zien als zij erachter staat. Maar als de schat opgestapeld is, kunnen ze nog steeds een oog van Freia zien en eisen daarom ook de Ring die ze aan Wotans vinger zien. Wotan weigert.

Dan breekt de aarde open en verschijnt de oergodin Erda. Ze is zo oud, dat niemand haar nog kent. In een lang betoog waarschuwt zij Wotan voor de vloek die Alberich over de ring heeft uitgesproken. Wotan zwicht uiteindelijk voor haar overredingskracht en geeft de ring aan de reuzen. Prompt breekt er onenigheid uit over de verdeling van de schat. Fafner slaat zijn broer Fasolt dood, waarmee gelijk de kracht van de vloek duidelijk wordt.

Fafner trekt zich met de schat terug in een grot, verandert zichzelf in een draak en blijft de rest van zijn leven boven op de schat slapen. De goden trekken zich terug in het Walhalla, waar Wotan een plan bedenkt om de Ring terug te krijgen.

Gebeurtenissen tussen Das Rheingold en Die Walküre
Gefascineerd door de verschijning van Erda zoekt Wotan haar op en krijgt negen dochters bij haar. Dit zijn de Walküren, luidruchtige oorlogsgodinnen, die op vliegende paarden slagvelden afstruinen, op zoek naar gevallen helden. Deze helden zullen een leger vormen dat het Walhalla zal verdedigen. Wotans lievelingsdochter is Brünnhilde, de titelheldin uit de tweede opera.

Daarnaast vindt Wotan ook nog tijd om bij een aardse vrouw een tweeling te verwekken: broer en zus Siegmund en Sieglinde. Op jonge leeftijd worden de kinderen van elkaar gescheiden. Moeder overlijdt, dochter wordt gevangengenomen door een clan waar, eenmaal volwassen, zij wordt uitgehuwelijkt aan Hunding. Wotan zelf voedt de jonge Siegmund op tot iemand die door de maatschappij is uitgekotst en geleerd heeft tegen het establishment aan te schoppen. Daarna verdwijnt Wotan uit het leven van zijn zoon, in de hoop dat de jongen ooit de ring voor hem zal bemachtigen.

Deel 2 - DIE WALKÜRE

Aan het begin van Die Walküre is Siegmund op de vlucht en vindt een schuilplaats in het huis van Sieglinde, zonder te weten dat zij zijn zus is. Sieglinde is ongelukkig getrouwd met Hunding. Beiden voelen zich tot elkaar aangetrokken en bezingen hoe winter en lente elkaar als een broer en zus vinden.

Dan wijst Sieglinde Siegmund op een zwaard dat tijdens haar huwelijksfeest door een vreemde oude man met een ooglapje in de boom is gestoken. Dit was haar vader Wotan, maar ze herkende hem niet. Tot op heden heeft niemand het zwaard uit de boom weten te trekken, maar vandaag lukt het Siegmund. Broer en zus vallen in elkaars armen en maken die nacht een kind.

Ondertussen krijgt Brünnhilde van Wotan de opdracht om Siegmund te beschermen in de komende strijd met Sieglindes man, die behoorlijk ontstemd is. Brünnhilde juicht van vreugde, want dit zijn de klusjes waar zij als Walküre voor leeft.

Dan verschijnt Wotans vrouw Fricka ten tonele. Zij is godin van het huwelijk en eist dat Siegmund, die zowel overspel als incest heeft gepleegd, gedood moet worden. Tegen haar logica kan Wotan niet op en daarom geeft hij Brünnhilde een nieuwe opdracht: niet Siegmund, maar Hunding moet gered worden.

Brünnhilde accepteert de nieuwe opdracht met tegenzin. Maar als puntje bij paaltje komt wordt zij gegrepen door de pure liefde tussen Siegmund en Sieglinde en besluit alsnog Siegmund te beschermen. Maar dan grijpt Wotan zelf in, vernietigt Siegmunds nieuwe zwaard met een bliksemschicht en laat zijn zoon doden door Hunding. Brünnhilde vlucht met Sieglinde en met de stukken van het gebroken zwaard.

Ondertussen verzamelen de acht Walküren-zusters van Brünnhilde zich luid zingend op de rots.

Brünnhilde voegt zich bij hen en stuurt de zwangere Sieglinde met de stukken van het zwaard het woud in, waar Fafner ligt te slapen. Daar zal Wotan niet komen.

Ondertussen heeft Wotan nu ook de rots bereikt, jaagt de acht andere Walküren weg en legt Brünnhilde een straf op vanwege haar ongehoorzaamheid: hij ontneemt haar haar goddelijkheid en zal haar in slaap leggen, zodat de eerste de beste man die haar vindt haar mag hebben. Brünnhilde bedingt een betere straf, want uiteindelijk heeft ze gedaan wat Wotan eigenlijk wilde, maar wat hij niet mocht van zijn vrouw. Daarom wil ze door een haag van vuur omringd worden, zodat alleen een dappere held haar kan vinden. Wotan roept de vuurgod Loge op om die muur van vuur aan te leggen.

Als laatste in deze opera horen we het motief van het noodlot. Dit motief bestaat uit drie noten en komt in alle opera’s voor. Wanneer dit motief klinkt betekent dat dat de gebeurtenissen een wending zullen nemen. Om dit te verklanken moduleert dit motief en zitten we vanaf de derde noot in een andere toonsoort. Echter, hier aan het eind van Die Walküre zal Brünnhilde zeker nog 16 tot 20 jaar moeten slapen; haar lot staat als het ware in de wacht. Dit komt tot uiting doordat het motief op deze plek in het verhaal nu níet moduleert.

Het motief, hier gespeeld zonder harmonie.

Elders in de Ring moduleert dit motief.

Op deze plek in de Ring moduleert het echter niet. Er moet eerst een nieuwe generatie opgroeien voordat de gebeurtenissen zich verder kunnen ontwikkelen.

Gebeurtenissen tussen Die Walküre en Siegfried
Sieglinde wordt door Mime gevonden in het woud. Mime is de broer van Alberich. Hij neemt haar op in zijn grot. Na verloop van tijd baart zij een zoon, noemt hem Siegfried en sterft. Mime voedt Siegfried op, met als doel om de jongen later te gebruiken om de Ring en de schat te bemachtigen. Maar de jongen groeit uit tot een sterke knaap en elk zwaard dat Mime voor hem maakt slaat Siegfried direct in stukken. Och, kon Mime toch maar de stukken van het zwaard van Siegfrieds vader aan elkaar smeden. Maar die klus is te groot voor hem.

Intussen ligt de reus Fafner, in de gedaante van een draak, al die jaren boven op de schat te slapen, onder het motto van "Ik lig en bezit".

Deel 3 - SIEGFRIED

De opera begint met een gefrustreerde Mime, die wederom een zwaard voor Siegfried probeert te maken. Hij droomt van de Ring, maar heeft geen idee hoe hij deze ooit voor hemzelf zou kunnen bemachtigen. Dit is te horen in de fagotten, die alleen het boven- en onderakkoord van het Ringmotief spelen.

En terwijl Mime aan het hameren is horen we de draak op de schat liggen.

Dan komt Siegfried thuis. Hij is inmiddels een jaar of 16 à 20 en wil nu eindelijk het zwaard van zijn vader zelf gaan smeden. Hij laat het vuur in de oven zeer hoog oplaaien en het lukt hem al zingend om de stukken aan elkaar te smeden.

Mime weet dat Siegfried de draak kan verslaan en de ring kan bemachtigen, want de jongen is zonder angst en heeft nu een machtig zwaard. Daarom brouwt Mime een gifdrank die hij aan Siegfried zal geven, zodra de draak verslagen is. De twee gaan op pad.

Op een gegeven moment zondert Siegfried zich af en gaat onder een boom liggen en luistert naar de vogels.

Siegfried probeert met de vogels te praten door op een zelfgemaakte fluit te blazen, maar dat mislukt. Daarom blaast hij op zijn hoorn en maakt zo onbedoeld Fafner wakker.

Siegfried is niet bang. Draak en knaap gaan met elkaar in gevecht waarbij de jongen wint. Siegfried krijgt wat drakenbloed op zijn hand en likt dat af. Opeens kan hij de vogels verstaan. Eéntje vertelt hem dat er een slapende vrouw op hem ligt te wachten op een rots, een stukje verderop. Siegfried volgt de vogel.

Eenmaal bij de rots aangekomen baant Siegfried zich een weg door het vuur. Hij is nog steeds niet bang. Dan ziet hij een slapende gestalte, bedekt met een schild en denkt in eerste instantie dat het een slapende man is. Maar als hij het schilt verwijdert slaat de schrik hem om het hart. Hij ziet voor het eerst vrouwelijke vormen en is voor het eerst van zijn leven bang. Toch blijft hij een jongen vol hormonen. Hij kust haar (onwetend dat zij zijn tante Brünnhilde is) en ze wordt wakker.

Het eerste dat Brünnhilde doet is de zon begroeten. Dan ziet zij Siegfried. Beiden hebben een half uur nodig om aan elkaar te wennen, maar zijn daarna hopeloos verliefd. De opera eindigt optimistisch in C-groot. Maar ze leefden niet lang en gelukkig. Op naar de volgende opera.

Gebeurtenissen tussen Siegfried en Götterdämmerung
Tussen de laatste twee opera's zit misschien slechts één nacht. Maar wellicht ook wel dagen, weken of maanden.

Deel 4- GÖTTERDÄMMERUNG

Het is nacht; de scene opent met de drie Nornen, schikgodinnen, dochters van de oergodin Erda. Zij bezingen verleden, heden en toekomst terwijl zij een touw spinnen. Hun thema lijkt op dat van hun moeder, met het rijzende motief dat nauw verwant is aan het Natuurmotief.

Plots breekt het touw en weten de Nornen niet meer wat er zal gaan gebeuren. Ze zijn letterlijk hun draad kwijt. Hun taak is volbracht en ze dalen af naar Moeder Aarde.

Een lange solo van de celli kondigt de dagenraad aan. Dan ontwaken Siegfried en Brünnhilde, zowel letterlijk uit hun slaap, als ook figuurlijk als volwassen mensen. Brünnhilde is niet langer een luidruchtige Walküre, maar is nu een zachtaardige vrouw geworden.

Ook Siegfried heeft een verandering ondergaan. Ooit was hij een jonge knaap met een hoorn , maar door de gebeurtenissen van afgelopen nacht is de ware held in hem wakker geworden.

Brünnhilde vindt dat Siegfried lang genoeg op de rots gezeten heeft en vertelt hem dat hij de wijde wereld in moet trekken om heldendaden te gaan verrichten.

Tijdens het stuk dat bekend staat als 'Rheinfahrt' horen we achtereenvolgens: Siegfrieds hoorn, het oplaaiende vuur waar hij doorheen moet, de natuur met de golvende Rijn en Siegfrieds aankomst in het land waar de mythe van het Rijngoud nog springlevend is in het collectieve geheugen van de mensen.

Siegfried ontmoet de disfunctionele koning Gunther met diens zus Gutrune en kwaadaardige halfbroer Hagen, zoon van Alberich. Hagen wil koste wat het kost de Ring bemachtigen die zijn vader lang geleden heeft gemaakt. De gebeurtenissen die nu volgen zijn te uitgebreid om hier te beschrijven, maar uiteindelijk wordt Siegfried gedood omdat hij Brünnhilde heeft verraden en meineed heeft gepleegd; dat alles onder invloed van een toverdrank. Tijdens de 'Trauermarsch' horen we achtereenvolgens: de motieven van de dood, het geslacht der Wälsungen waar Siegfried uit stamt, zijn vader Siegmund, zijn moeder Sieglinde, het door hem zelf gesmede zwaard, zijn eigen heldenmotief, zijn geliefde Brünnhilde en tenslotte de vloek die Alberich over de ring heeft uitgesproken.

Siegfried wordt op een brandstapel gelegd. Brünnhilde heeft ondertussen haar goddelijke wijsheid teruggekregen en bezingt in de langste aria uit de muziekgeschiedenis alles wat er de afgelopen vier avonden gebeurd is. Ze steekt de brandstapel aan, klimt op haar paard en rijdt de vlammen in. Het vuur laait al hoger en hoger op, de Rijn treedt buiten zijn oevers en neemt in de vierde golf de vernietigde ring mee uit de as. Hagen probeert de ring nog te pakken, maar wordt door de rijndochters naar de bodem van de Rijn gesleept.

Het vuur was echter al overgeslagen naar het Walhalla, dat nu ook in vlammen opgaat. Met goden en al. De Rijndochters zijn echter weer blij en beginnen te zingen. En na alles wat er gebeurd is, klinkt nu het verlossingsmotief. Deze laatste drie motieven buitelen voortdurend over elkaar heen.

Brünnhilde heeft gedaan, want niemand anders is gelukt. Door haar zelfopoffering is het Rijngoud nu weer terug bij de Rijndochters en is de vloek opgeheven. Als allerlaatste klinkt het verlossingsmotief.

Toelichting in PDF
Download hier een PDF-versie met zowel noten als ook illustraies van Arthur Rackham en anderen.

Concertposter
Ontwerp: Johan de Vreugd

Wie is wie in de Ring?

Goden

Wotan - oppergod
Fricka - zijn vrouw, godin van het huwelijk
Freia - godin van de liefde en de jeugd
Erda - oergodin van de aarde
Loge - halfgod, god van vuur

Walküren, oorlogsgodinnen

Brünnhilde (titelheldin 2e opera)
plus acht zussen

Nornen, schikgodinnen

drie dochters van Erda

Nibelungen, dwergen

Alberich - titel-anti-held van de hele cyclus
Mime - smid, broer van Alberich, later stiefvader van Siegfried

Reuzen, werklieden

Fasolt - houdt van Freia
Fafner - broer van Fasolt, houdt van goud; verandert zichzelf in een draak

Draak

Fafner - voorheen reus, ligt de rest van zijn leven te slapen op de schat

Rijndochters, hoedsters van het Rijngoud

Woglinde
Wellgunde
Flosshilde

Mensen

Siegmund - mensenzoon van Wotan
Sieglinde - zijn verloren tweelingzus
Siegfried - hun zoon, wees, grootgebracht door Mime, broer van Alberich
Gunther - koning der Gibichungen
Gutrune - zijn zus
Hagen - hun halfbroer, zoon van Alberich

Natuurwezens

Woudvogel

Walkürenritt

Oefenfragmenten met ondersteuning van akkoorden in de piano

Dirigent

Samuel Tamarit Otero begon met muzieklessen toen hij vijf was bij Teresa Ruiz-Canela in Lucena (Spanje). Samuel verdeelt zijn artistieke activiteit in drie facetten: vioolspelen, pedagogie en orkestdirectie. Hij studeerde ensembleleiding bij Sam ten Velde aan het Conservatorium van Amsterdam. In de afgelopen twee jaar heeft Samuel het Moravische Philharmonisch Orkest, symfonieorkest Extremadura, ArkA Symfonie Orkest, Varna Philharmonisch Orkest en Pazardzhik Symfonie Orkest gedirigeerd. Hij heeft masterclasses Directie gevolgd en lessen bij Jorma Panula, Antony Hermus, Miguel Romea, James Ross, Tim Redmond, Morten Wensberg en Andrés Salado. Samuel is chef-dirigent van het Keizerstads Jeugdorkest te Nijmegen en sinds januari 2020 van Flehite Sinfonietta.

Na de vooropleiding in Spanje werd hem in 2005 aan de Universiteit van Maryland (VS) een studieplaats als violist en orkestdirigent aangeboden. Vanaf 2005 studeerde hij aan het Conservatorium van Amsterdam. Hij is afgestudeerd met een Bachelor of Music in juni 2009. Samuel haalde zijn diploma Master of Music in mei 2011. Hij volgde deze opleiding aan de Hogeschool voor de Kunsten Fontys en Zuid in de klas van Chris Duindam. Samuel heeft gespeeld o.a. met het Nederlands Philharmonisch Orkest, Noord Nederlands Orkest, Het Promenade Orkest, Sinfonia Rotterdam, Magogo Kamerorkest en het Noordpool Orkest EUYO.

Sinds 2011 is Samuel verbonden aan het Houtens Muziekcollectief als viooldocent. Hij heeft verschillende jeugd- en amateurorkesten gecoacht en gedirigeerd zoals het Noord Hollands Jeugdorkest, Goois Symfonie Orkest, Zeister Philharmonisch Orkest, Flos Campi, USConcert en het Symfonisch Collectief Breda. Tijdens zijn opleiding in Nederland werkte Samuel als assistent van de vioolafdeling op de Internationale Zomerschool van Lucena.

Samuel bespeelt een B.J. Boussu uit ca.1757, hem ter beschikking gesteld door het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds. Hij heeft ondersteuning van het Prins Bernhard Cultuurfonds (W.F. Silkman Fonds) en het BBVA – JONDE Fonds gekregen.

orkestleden

viool 1
Maarten Spaargaren
Etienne Verhagen
Ingrid van de Braak
Liesbeth Muijs
Ilse Terra
Leonie Muijs
Ottolien Kleijmeer
Marianne Winter

viool 2
Kirsten Reijneveld
Juke Lobeek
Susanne van der Sluijs
Jeannette van Geuns
Suzanne Linn
Margriet Haveman
Clarine Huizenga
Philip van der Borch

altviool
Michiel van Langevelde
Max Feldbrugge
Marie-Therese Vorstermans
Peter Kooreman
Leny Schouten

cello
Jochem Woestenburg
Meike Jongejan
Monique Tieman
Floortje Hanneman
Joris Peters
Simeon Nieman

contrabas
Johan de Vreugd
Brandaan Brouwers
Joke Winkel

fluit
Jacobien Hulshof
Alanna Hill

hobo
Jaap Segaar
Bea Brouwer

klarinet
Geert Weijkamp
Leonie van Grootel

fagot
Maarten van der Meer
Pieter Hoekstra

hoorn
Richard van Hoorn
Thea van Twillert
Austris Apenis
Jenny Medema

trompet
Frans de Vries
Johan Laseur

trombone
Durk de Jong
Kees van Hage

pauken
Joris Westerveld

slagwerk
Toine Schreurs
Maaike Gerlsma